بررسی گونه های گفتاری منظوم در هزارویک شب

هزارویک شب با نثری آمیخته به نظم، اثری روایی در حوزه ی ادبیات داستانی است. همکاری عبداللطیف طسوجی تبریزی و سروش اصفهانی در ترجمه ی این اثر، درکنار ساخت ویژه، نوع روایت، استفاده از تکنیک های کلامی خاص و امتزاج نظم و نثر، هزارویک شب را به اثری ممتاز تبدیل کرده است. تلفیق نظم و نثر در ساختار روایی این اثر که روایت در آن عمدتا برعهده ی نثر است، بررسی نقش و جایگاه شعر را در حکایت های آن ممکن ساخته است. حضور شعر در گفتگوی شخصیت های داستانی و شیوه های مختلف ارتباط کلامی(گفتاری) آنان با یکدیگر، به بررسی کاربرد و نقش گونه های گفتاری منظوم در ساختار روایی هزارویک شب منجر شده است. به همین منظور، در این پژوهش، پس از مقدمه ای کوتاه درباب کلیات کار (فصل اول)، خاستگاه، سیر شکل گیری، ترجمه و نفوذ این اثر در غرب بررسی و مباحثی پیرامون اهمیت ادبی و ساختار روایی آن در فصل دوم، بیان شده است. فصل سوم به شعر، مضمون، کاربرد و کارکردهای آن در حکایات هزارویک شب، اختصاص یافته است تا زمینه ی بررسی مبحث اصلی پژوهش در فصل چهارم فراهم شود. در فصل چهارم، جایگاه کلام و گفتگو در هزارویک شب به عنوان مقدمه ی فصل، زمینه ساز بررسی گونه های گفتاری منظوم در هزارویک شب شده است. فصل پنجم نیز حاوی نتایج حاصل از پژوهش است و نشان می دهد که شعر در هزارویک شب، نه تنها از عهده ی توصیف بر می آید و با تزیین عبارت و لفظ، روایت را دلپذیر می سازد؛ بلکه در پیوندی منسجم با نثر، خط سیر روایی حکایت را تحرک می بخشد و با فضاسازی، گره گشایی و ایجاد تغییر در روند ماجرا، حوادث داستانی را به پیش می برد.